Of je nu met zijn tweetjes aan een project werkt of met een grotere groep. Een samenwerking die soepeltjes verloopt voldoet altijd aan drie basisvoorwaarden. — — De eerste van die voorwaarden is ‘elkaar zien’. En dat gaat dieper dan letterlijk ‘elkaar zien staan’. Het gaat om elkaar zien als de persoon die je bent. Zien jouw samenwerkingspartners, collega’s, jou zoals jij werkelijk bent? En, omgekeerd, zie jij hen zoals zij echt zijn?
Het samenwerkingsproces stroomt namelijk als vanzelf als je ieder jezelf kunt zijn en elkaar op die manier ook tegemoet treedt. Je ziet elkaar écht staan en kent ieders behoeftes, kwaliteiten en talenten. Je benut elkaars samenwerkingspotentieel ten volle. En de vertrouwensband die je nodig hebt om samen te werken, is er; je weet dan dat je van elkaar op aan kunt.
Jezelf zijn en elkaar zien
Natuurlijk is dat niet altijd het geval in een samenwerking. Of je elkaar echt ziet staan, hangt namelijk af van twee factoren. Allereerst van het feit of jij jezelf laat zien zoals je werkelijk bent. Deel je jouw visie, jouw behoeftes, jouw kwaliteiten en talenten? Of pas je je aan en gedraag je je naar het beeld waarvan je denkt dat anderen dat van je hebben?
De tweede factor hangt af de persoon of de groep mensen met wie je samenwerkt en hun opmerkzaamheid. Hebben ze oog voor jou? Krijg je het gevoel deel te zijn van het geheel? En voel je de waardering om wie je bent en wat je kunt?
Ben jij jezelf of pas je je (onbewust) aan?
Jezelf wel of niet durven laten zien zoals je bent, is vaak terug te leiden naar hoe jouw omgeving jou als klein kind zag. Als je jezelf mocht zijn met je eigen persoonlijkheid en waardering kreeg voor je talenten en kwaliteiten, zul je als volwassene zonder al te veel problemen je echte zelf tonen.
Dat is anders als je opgroeide met het gevoel te moeten voldoen aan het beeld of de verwachtingen die anderen van je hadden. Je paste je continu aan en de kans is groot dat dat patroon zich ook voortzet in je volwassen leven. Je gedraagt je onbewust naar het beeld dat een ander van je heeft. Je accepteert dingen voor de lieve vrede en respecteert je eigen grenzen minder dan die van anderen.
Je werkelijke zelf durven zijn
En dat doe je waarschijnlijk ook in een samenwerking. Je houdt je in en past je aan. Jouw samenwerkingspartners, collega’s hebben een minder duidelijk idee van wie je bent. Ze maken daardoor minder goed gebruik van jouw potentieel van ervaringen en kwaliteiten. En jij hebt het nare gevoel dat je niet echt in beeld bent bij de anderen.
Erkenning en herkenning is die eerste stap om dit patroon van aanpassen te doorbreken. Dan pas kun je er bewust mee aan de slag. Sta stil bij de dingen die je in jezelf waardeert. En ontdek wanneer en in welke elementen je jezelf aanpast.
Daarna is het essentieel het bespreekbaar te maken en te delen wat zo moeilijk voor je is. Dat is spannend, maar als je eindelijk jezelf durft te zijn, krijg je er veel voor terug. Rust en ontspanning bijvoorbeeld, omdat jezelf constant aanpassen ongemerkt veel energie kost en stress oplevert. Maar ook erkenning en waardering van jou als persoon. En dat versterkt weer het gevoel dat je jezelf niet meer anders voor hoeft te doen dan je bent.
Elkaar zien in een samenwerkingsverband
Het ‘in beeld zijn’ hangt dus ook af van de groep waarmee je samenwerkt. Ben je afhankelijk van elkaar in de uitvoering van je rol en functie? Of ben je samenwerkende partners? Zien jullie elkaar ook echt en volledig? Lang niet altijd voelt iedereen zich deel van het samenwerkende geheel. Bij beginnende groepen geldt bijvoorbeeld vaak het recht van de sterksten, zeker als de juiste begeleiding ontbreekt. Een of meerdere personen nemen het voortouw en bepalen het verloop van de samenwerking. Daarnaast kunnen er al vroeg ongeschreven groepsnormen ontstaan. Mensen komen buiten de groep te staan. In extreme situaties kan er zelfs een splitsing ontstaan in twee of meer subgroepen.
Een goede start maken met samen werken…
Je kunt dit voorkomen door vanaf dag 1 niet alleen goed kennis met elkaar te maken, maar elkaar ook echt te leren kennen. Natuurlijk ligt het voor de hand om te vertellen wie je bent en wat je kunt. Maar net zo belangrijk is van elkaar te weten hoe je reageert in bepaalde situaties of omgaat met het uitvoeren van een taak. Heb jij je mening over iets meteen klaar of heb je langer nodig om je visie te vormen? Ben je iemand die een taak meteen oppakt of stel je zaken juist uit tot het allerlaatste moment?
…en iedereen in beeld houden
Dat betekent niet dat je geen oog meer hoeft te hebben voor elkaar zo gauw de samenwerking op gang komt. Het is belangrijk om nieuwsgierig te blijven naar een ander en ervoor te zorgen dat zij zich gezien voelen. Laat iedereen in een werkbespreking aan bod komen. Vraag mensen op de persoon af om hun mening op een voorstel. En om het groepsgevoel te versterken is het essentieel expliciet stil te staan bij vragen als ‘wie zijn wij’, ‘waar staan wij voor’ en ‘hoe gaan we dit plan samen uitvoeren’.
Zien en gezien worden is en blijft belangrijk
Elkaar zien is een belangrijke voorwaarde voor een samenwerking die lekker loopt. Het draait om jezelf laten zien zoals je bent, oog houden voor de anderen en de vinger aan de pols houden wat betreft het samen werken. Bewuste aandacht voor deze onderdelen helpt een stroef verlopende samenwerking op gang en houdt een soepele samenwerking fijn.
Wil je meer weten over samenwerking in een team, of wil je als leidinggevende of coach handvaten in de begeleiding? Neem dan gerust contact op.
