Voelt dit wel goed?
Gepaste afstand en nabijheid is essentieel
De betrokkenheid die ieder teamlid ervaart is belangrijk in een samenwerking. De juiste nabijheid en afstand tot elkaar, zowel fysiek als interpersoonlijk, is een basisvoorwaarde om je veilig te voelen in een groep. Te nabij kan verstikkend voelen en je het idee geven dat er te weinig ruimte is om dingen op jouw manier te doen. Bij te veel afstand schuilt er het gevaar dat er onderling te weinig verbinding is. Je hangt als team dan als het spreekwoordelijke los zand aan elkaar.
Geen standaard voor de juiste nabijheid en afstand
Er is geen standaard voor de juiste nabijheid en afstand in een samenwerking. Voor elke groep en voor elk individu is dat namelijk anders. Als je samen bewust aandacht hebt voor die verschillen en stilstaat bij welke werkzaamheden afstand of juist nabijheid essentieel zijn, is het makkelijker dit met het team te realiseren.
Groepsgrootte en locatie
Allereerst heb je te maken met de letterlijke invulling van nabijheid en afstand. De fysieke context zoals de locatie en de groepsgrootte is van invloed op de betrokkenheid van de teamleden. Voor een team met mensen die allemaal op dezelfde locatie werken is de invulling van de optimale nabijheid en afstand anders dan die voor een samenwerkend team dat bestaat uit leden die werkzaam zijn op verschillende locaties.
Daarnaast speelt de grootte van de groep mee. In een groot team dat uit meer dan 12 personen bestaat, kan het lastig zijn om op elk teamlid betrokken te zijn. Bij kleinere teams is het makkelijker om de juiste betrokkenheid te realiseren, maar is de kans groter dat die onderlinge nabijheid weer te sterk is.
Emotioneel en zakelijk aspect
Ook de cultuur en de gebruiken binnen een organisatie spelen een rol: ga je vrij formeel of juist informeel met elkaar om? Breng je veel tijd met elkaar door of niet? Ben je betrokken bij elkaars privéleven of gaan jullie vooral zakelijk met elkaar om? Zelfs het leveren van diensten of juist producten en dat waar je voor staat als organisatie is van invloed op wat de juiste betrokkenheid is in een bepaalde situatie.
Persoonlijk element en groepselement
De juiste nabijheid en afstand gaat ook over respect en grenzen stellen, in zowel 1-op-1 situaties als in de groep als geheel. Het gaat deels om wat voor jou als persoon gepast is. Wordt de nabijheid waaraan jij behoefte hebt, gerespecteerd? En wordt de afstand die jij tot de anderen wil houden, zonder problemen aanvaard? Wat de een als prettig ervaart, kan per slot van rekening voor een ander juist onveilig voelen.
De juiste nabijheid en afstand heeft ook een groepselement: de informele codes waar je rekening mee wil houden. Of waar je voor je gevoel aan moet voldoen. Wat kan je je permitteren qua humor? Moet je netjes in het gareel lopen of moet je juist buiten de lijntjes kleuren? Wat zijn de ‘do’s en don’ts’ in een team? En hoe spreek je elkaar aan op zaken die je belangrijk vindt of op afspraken die je samen hebt gemaakt?
Een gepaste afstand en nabijheid is essentieel voor het onderlinge vertrouwen. Te veel nabijheid kan grensoverschrijdend zijn. Die grenzen liggen voor ieder anders en zijn voor een deel maatschappelijk afgesproken. Sta stil bij wat te intiem of te persoonlijk is en wat niet kan.
Bij te weinig nabijheid kun je de verbinding met elkaar verliezen. Je weet dan niet meer wat je aan elkaar hebt. De onderlinge samenhang kan verloren raken.
Wat is passend binnen je team
In een nieuw team is het aftasten wat de juiste nabijheid en afstand betreft: het moet passen bij de functie en het soort werk dat je hebt en doet. Als nieuw lid in een al bestaand team leer je tijdens je inwerkperiode niet alleen wat je taak en rol is en welke werkprocessen gezamenlijk afgesproken zijn. Je leert ook over de informele opvattingen en de verwachte betrokkenheid. Hoe beter je elkaar leert kennen, hoe duidelijker het wordt wat je als collega’s als prettig ervaart. Feedback geven en kunnen ontvangen is belangrijk. Bewust stilstaan bij samenwerkingsgedrag in denken-voelen-handelen helpt daarbij.
Collectief belang
Vaak wordt de gepaste nabijheid en afstand pas echt duidelijk op het moment dat het om het collectieve belang van het team gaat. Bijvoorbeeld wanneer je samen afspraken maakt. Moet je wel of niet verplicht aanwezig zijn bij teambijeenkomsten op een vrije dag of zijn er bepaalde evenementen die je zonder problemen mag missen? Mag je zonder problemen een uitzondering zijn? Of moet je juist deel zijn van het geheel en je eraan committeren?
Als de gewenste betrokkenheid niet goed voelt
Natuurlijk kan je als medewerker problemen hebben met de gewenste nabijheid en afstand binnen het team. Bespreek het dan tijdens een gezamenlijk overleg of een-op-een.
Je hebt daarvoor enige zelfkennis nodig om te weten welke waarden, overtuigingen en opvattingen van jezelf zijn en wat past binnen de samenwerkingsopvattingen en de manier van werken. Dat wat je ter sprake brengt kan iets individueels zijn. Maar misschien herkennen andere teamleden het ook of kunnen zij juist andere perspectieve aanreiken.
Op die manier kan er een collectief bewustzijn binnen het team ontstaan: wat doe je als team, welke cultuur hebben jullie samen neergezet en wat is er nodig om samen de juiste betrokkenheid te realiseren? Natuurlijk is echte aandacht voor elkaar belangrijk: stel elkaar vragen, vult niet in, vraag door en blijf nieuwsgierig naar elkaar. Op die manier kom je samen tot de passende nabijheid en afstand voor een goedlopende samenwerking.
Wanneer ervaar jij teveel / te weinig afstand of nabijheid?