3.04: Werken met symboliek en ervaringsgerichte interventies

Wil je gebruik maken van ervaringsgerichte interventies of symbolische werkvormen in intervisie dan is het van belang dat de interventie past bij jou als begeleider, bij leerbehoefte van de deelnemers. Symbolische werkvormen zijn geschikt om vanuit een ander perspectief naar jezelf of een inbreng te kijken. Ervaringsgerichte werkvormen richten zich op het aanreiken van een ervaring om te komen tot verdieping of bewustwording.

Bij deelnemers waar stress of vermoeidheid speelt kan het prettig zijn te starten met symbolische of ervaringsgerichte interventie. Je zet de deelnemers even stil met bijvoorbeeld een kort moment van aandacht voor ademhaling of ontspanning.

Enkele werkvormen worden verder toegelicht.

Om symbolisch te werken zijn er tal van associatie kaarten te koop. Het kiezen van een kaart gebeurt meestal aan de hand van een vraag. Bijvoorbeeld:

• Welke kaart geeft je gevoel in deze situatie weer?
• Kies een kaart voor jezelf en een kaart voor je client

Bij een rollenspel gaat het er om dat er inzicht ontstaat in de situatie van iemand anders door je te verplaatsen in de persoon, diens gedrag in een specifieke situatie. De doelstelling van een rollenspel is om te begrijpen wat de gebeurtenis inhoudt en wat voor gevoelens dat met zich meebrengt. Om je te verplaatsen in een persoon of situatie is het volgende nodig:

• De situatiebeschrijving
• De handelingen die essentieel zijn
• Eventuele tekst die van belang is

Het leereffect van het rollenspel zit in de ervaring gedurende het spel en de nabespreking.

Geef de deelnemers die niet spelen een observatie opdracht en sta na afloop stil bij hun feitelijke waarneming en wat het bij hen opriep. Welk onderzoek is interessant?

Deelnemers zijn oefenmateriaal voor elkaar. Het is van belang dat de deelnemers durven te experimenteren met ander gedrag, zonder dat zij daarop beoordeeld worden. Het rollenspel staat ten dienste van een gezamenlijk onderzoek van een ingebrachte vraag.

Varianties

• Simulatie
  Nabootsen van een bestaande situatie, bijvoorbeeld van een-op-een gesprek. Bespreek de beleving van de spelers in de rol en van de deelnemers die observeerden.
• Rolverwisseling
  Bij vastgelopen discussies of bij een conflict, is het overnemen van de rol van de ander soms een nuttig instrument om de beleving en belangen van de ander te ervaren.
• Alter-ego of dubbel
  De rollenspeler krijgt toegevoegd een tweede speler, die zegt wat de rollenspeler zou kúnnen denken, maar niet zegt (niet durft te zeggen). Deze tweede rollenspeler is het alter-ego, letterlijk, de ‘andere ik’, een dubbel. De ‘alter’ moet als het ware de onbewuste kanten van de rollenspeler naar boven weten te halen.

Wil je verder lezen over ervaringsgericht werken lees dan het artikel De kracht van ervaren. Te vinden onder benodigdheden.