1.04 Reflecteren
Reflecteren is terugkijken en vooruit kijken
Reflecteren is belangrijk voor professionals die met mensen werken omdat het je helpt stil te staan bij je denken, voelen, handelen en willen. Door te reflecteren ben je instaat je handelen aan te passen.
Wat is reflecteren
Reflecteren is terugkijken op je eigen handelen, hoe je handelen tot stand kwam en hoe je denken, voelen en willen daarop van invloed was.
Door kritisch en nieuwsgierig te kijken naar je eigen handelen kun je je gedrag en gedachten analyseren, je gevoelens na voelen en bij een volgende situatie je gedrag bijstellen.
Reflecteren start bij een concrete ervaring. Een ervaring die je raakt, waarop de klant anders reageerde dan je verwachtte. Deze ervaring doet iets met je, je vindt iets van en je voelt iets bij. Dat ga je onderzoeken om tot inzicht te komen.
Je onderzoekt je gedrag in die situatie. Hoe was je reactie, wat waren je gedachtes, wat voelde je erbij. Heb je gehandeld zoals je professioneel wilde handelen. Wat speelde er nog meer mee in waarom je doet zoals je doet? Hoe had je geslapen, was je gestrest, uit wat voor situatie kwam je, wat ging er aan vooraf, hoe had dat invloed op je? Je probeert in je onderzoek vanuit meerdere perspectieven te kijken.
Dat lijkt makkelijk. Maar omdat je blikveld bepaald wordt door je eigen overtuigingen hebt je de neiging te snel naar een oplossing te willen gaan.
Als je jezelf de tijd hebt gegeven, meerdere perspectieve hebt bekeken, op basis van dit onderzoek tot inzichten bent gekomen, ga je kijken wat je zou willen, wat wil je anders, hoe kan het beter? Moet je je verwachtingen bijstellen of wil je anders handelen.
Je kunt reflecteren op je methodisch handelen, op jezelf als persoon, als beroepskracht en op je beroeps en privé- context
Tijdens je werk reflecteer je op hoe je contact is geweest met de cliënt, op hoe je een taak of rol hebt uitgevoerd. Je reflecteer op je professionele handelen. Je vraagt je af Wat ging goed? Wat was je aandeel? Welke rol je aangenomen had? Wat je precies deed? Had ik iets anders willen doen? Hoe kan ik het de volgende keer beter doen?
Bij persoonsreflectie reflecteer je meer op jezelf als persoon. Met jouw eigen kenmerken. Vragen die hierbij horen zijn, wat vind ik zelf belangrijk? Hoe zit ik eigenlijk in elkaar? Welke normen en waarden passen bij mij? Wat zijn mijn talenten en kwaliteiten? Hoe wil ik ze inzetten in de toekomst? Wat zijn mijn ambities? Waar sta ik eigenlijk voor? Zijn verschillende reflectiemodellen beschikbaar die je kunnen helpen bij reflectie. Deze verschillende modellen hebben allemaal een eigen focus. En passen bijvoorbeeld ook beter bij methodiekreflectie, of persoonsreflectie. In de kennisclip Reflectiemodellen behandelen we stap voor stap verschillende reflectiemodellen, om je te laten zien hoe deze modellen werken en hoe ze je kunnen helpen bij het reflecteren.
Daarna volgt de stap van betekenis geven aan jouw ervaring. Oftewel het verwerken van je ervaring tot een inzicht
Reflecteren betekent letterlijk weerkaatsen. Zelfreflectie is figuurlijk in de spiegel kijken en stilstaan bij je eigen doen en laten om zo jezelf te ontwikkelen. Dit kan persoonlijk, beroepsmatig en maatschappelijk. Je kijkt naar jouw manier van keuzes maken, je manier van werken, welke vaardigheden je beheerst en hoe jij je daarbij voelt. Door hier lering uit te trekken en er leerdoelen aan te koppelen, ontwikkel jij jezelf. Door te reflecteren ontdek je de aspecten die je wilt verbeteren. Wanneer je objectief naar jezelf leert kijken en daarin realistisch bent, zet je grote stappen in je ontwikkeling.
Starr – methode en het reflectiemodel van Korthagen
Bij de benodigdheden tref je de Starr – methode en het reflectiemodel van Korthagen.
Na de elke online ontmoeting schrijf je een reflectie verslag. Dit verslag kun je uploaden in de leeromgeving.
Benoem daarin je leerdoelen en op basis van de aangereikte opdrachten en literatuur beschrijf je de persoonlijke en professionele vertaling daarvan.
Het schrijven van een reflectieverslag aan de hand van deze driehoeken kan helpend zijn.
Voor professionals is integratief kunnen functioneren een onderdeel van het mensgericht handelen. .
- Met integratief functioneren doelen we de zogenaamde dubbele integratie van denken, voelen, willen en handelen als persoon (1e niveau)
- En de integratie van persoon, beroep en concrete werksituatie (2e niveau)
Integratief functioneren duidt erop dat vanuit een bepaalde samenhang gefunctioneerd wordt. Integratie op het eerste niveau volgens Siegers (2002) betreft de samenhang in de persoon. Dit is de integratie van denken, voelen, willen en handelen. Integratie op het tweede niveau geeft aan dat het gaat om het functioneren van de persoon in een bepaalde beroepsrol in een concrete werksituatie. Naarmate het integreren op het eerste niveau zich verder ontwikkeld heeft, zal het integreren op het tweede niveau meer aan de orde komen.