1.04: Reflecteren
Reflecteren is terug- en vooruit kijken
Reflecteren is belangrijk voor professionals die met mensen werken omdat het je helpt stil te staan bij je denken, voelen, handelen en willen. Door te reflecteren ben je in staat je handelen aan te passen, af te stemmen en het goede te doen.
Wat is reflecteren?
Reflecteren is terugkijken op je eigen handelen, hoe je handelen tot stand kwam en hoe je denken, voelen en willen daarop van invloed was.
Door nieuwsgierig te kijken naar je eigen handelen kun je je gedrag en gedachten analyseren, je gevoelens na voelen en bij een volgende situatie je gedrag bijstellen.
Reflecteren start bij een concrete ervaring. Een ervaring die je raakt, waarop de klant anders reageerde dan je verwachtte. Deze ervaring doet iets met je, je vindt er iets van en je voelt iets bij. Dat ga je onderzoeken om tot inzicht te komen.
Je onderzoekt je gedrag in die situatie. Hoe was je reactie, wat waren je gedachtes, wat voelde je erbij? Heb je gehandeld zoals je professioneel wilde handelen? Wat speelde allemaal een rol, waarom je doet zoals je doet? Hoe had je geslapen, was je gestrest, uit wat voor situatie kwam je, wat ging er aan vooraf, hoe had dat invloed op je? Je probeert in je onderzoek vanuit meerdere perspectieven te kijken.
Dat lijkt makkelijk. Maar omdat je blikveld bepaald wordt door je eigen ervaringen en overtuigingen hebt je de neiging naar ‘bekende’ oplossingen te gaan.
Stilstaan om te reflecteren
Als je jezelf de tijd hebt gegeven om stil te staan. Om verschillende perspectieven te bekijken en overtuigingen te onderzoeken. Kom je tot nieuwe inzichten en kun je opnieuw keuzes maken in hoe je een situatie wilt aanpakken. Welke verwachtingen je wilt bijstellen.
Je kunt reflecteren op je methodisch handelen, op jezelf als persoon en als professional, op ethische dilemma’s, op je balans tussen werk en privé.
Tijdens je werk reflecteer je op hoe je contact is geweest met de cliënt, op hoe je een taak of rol hebt uitgevoerd. Je reflecteer op je professionele handelen. Je vraagt je af: Wat ging goed? Wat was je aandeel? Welke rol je aangenomen had? Wat je precies deed? Had ik iets anders willen doen? Hoe kan ik het de volgende keer beter doen?
Bij persoonsreflectie reflecteer op jezelf als persoon. Met jouw eigen kenmerken. Vragen die hierbij horen zijn:
- Wat vind ik zelf belangrijk?
- Hoe zit ik eigenlijk in elkaar?
- Welke normen en waarden passen bij mij?
- Wat zijn mijn talenten en kwaliteiten?
- Hoe wil ik ze inzetten in de toekomst?
- Wat zijn mijn ambities?
- Waar sta ik eigenlijk voor?
Er zijn verschillende reflectiemodellen beschikbaar die je kunnen helpen bij reflectie. In de kennisclip Reflectiemodellen worden 4 reflectiemodellen stap voor stap uitgelegd. Kijk hier de kennisclip reflectiemodellen
Daarna volgt de stap van betekenis geven aan jouw reflectie op die ervaring. Oftewel het verwerken van je ervaring tot een inzicht.
Reflectieverslag aan de hand van de Starr – methode of het ui-model van Korthagen
Na de elke online ontmoeting schrijf je een reflectieverslag. Dit reflectieverslag kun je uploaden in de leeromgeving. Daardoor kunnen we hebt bespreken tijdens de coach-momenten.
Het schrijven van een reflectieverslag aan de hand van deze driehoeken kan helpend zijn.
Voor professionals is integratief kunnen functioneren een onderdeel van het mensgericht handelen. .
- Met integratief functioneren doelen we de zogenaamde dubbele integratie van denken, voelen, willen en handelen als persoon (1e niveau)
- En de integratie van persoon, beroep en concrete werksituatie (2e niveau)
Integratief functioneren duidt erop dat vanuit een bepaalde samenhang gefunctioneerd wordt. Integratie op het eerste niveau volgens Siegers (2002) betreft de samenhang in de persoon. Dit is de integratie van denken, voelen, willen en handelen. Integratie op het tweede niveau geeft aan dat het gaat om het functioneren van de persoon in een bepaalde beroepsrol in een concrete werksituatie. Naarmate het integreren op het eerste niveau zich verder ontwikkeld heeft, zal het integreren op het tweede niveau meer aan de orde komen.
Verder lezen in benodigdheden
Lees in de benodigdheden verder over het UI-model van Korthage en over de STAR-methode.